زبان‌های ساختگی

سه‌شنبه ۲۵/دی/۱۳۸۶ - ۱۵/ژانویه/۲۰۰۸

در حالی که به نوشته‌ی وبگاه «بنیاد ملی علوم» امریکا نزدیک ۳۰۰۰ زبان انسانی تا سال ۲۱۰۰ م/۱۴۸۰ خ از میان خواهد رفت، برخی مانند خانم «سونیا الن کیسا» (Sonja Elen Kisa) به فکر افتاده‌اند که زبانی تازه اختراع کنند!

هر زبان انسانی نماینده و میراث نوعی جامعه، زندگی، طرز نگاه به دنیا و شیوه‌ی تفکر است. و نیز نشان‌دهنده‌ی توانایی‌ها و محدودیت‌های ذهن آدمی در شیوه‌های مختلف بیان پدیده‌هاست. با مرگ هر زبان بخشی از فرهنگ بشری می‌میرد و از دست می‌رود. همان طور که با مرگ هر گونه‌ی گیاهی یا جانوری امکان مطالعه و بررسی آن گونه‌ی زیست بر روی زمین از دست دانشمندان بیرون می‌رود.

این زبان ساختگی که «تُکی پُنا» (Toki Pona) نام دارد بر اساس زبان چینی و اسپرانتو است و تنها نزدیک ۱۲۰ واژه دارد. سونیا کیسا پس از ساختن این زبان در سال ۲۰۰۱ م/۱۳۸۰ خ، واژه‌نامه و دستور زبان آن را بر روی اینترنت قرار داده و اکنون انسان‌هایی هستند که با این زبان با هم صحبت می‌کنند.

در این زبان بیشتر واژه‌ها ترکیبی هستند. مثلا دوست می‌شود انسان خوب. «تخم مرغ» می‌شود: گردی ِ پرنده‌ی ماده. آدم به یاد کارتون‌هایی می‌افتد که زبان بومیان امریکا را به مسخره می‌گرفتند.

آگاهی بیشتر درباره‌ی زبان تُکی‌پُنا

به قول شادروان سهراب سپهری:
مرد بقال از من پرسید: «چند من خربزه می‌خواهی؟»
من از او پرسیدم: «دل خوش سیری چند؟»