طاهره قُرت العين

جمعه ۱۶/آذر/۱۳۸۶ - ۷/دسامبر/۲۰۰۷

«زرين تاج» مشهور به «طاهره قُرةالعين» (١١٩٣ تا ١٢٣١ خ./١٨١٤ تا ١٨٥٢ م) دختر «ملا محمد صالح قزوينی» فقيه برجسته‏ى شيعه بود. وی به همسرى پسر عموى خود «ملا محمد» فرزند «ملا محمد تقى برغانی» درآمد. بعدها به كربلا رفت و تحصيلات دينی خود را تكميل كرد و پس از درگذشت «ملا كاظم رشتی»، مجلس درس ايجاد كرد و براى طلاب از پس پرده درس مى‏داد. پس از ديدن آثار «سيد محمد على باب» به وى ايمان آورد و تبليغ بابيت را كرد. حاكم كربلا وى را مجبور به ترك شهر می‌كند. وى به سمت تهران حركت می‌كند تا «محمد شاه قاجار» را به دين جديد دعوت كند. بعدها در زمان ناصرالدین شاه دستگير و شكنجه و سپس در سن ۳۸ سالگی اعدام شد. (فرهنگ دهخدا)

از جمله جرم‏هاى طاهره، علاوه بر تبلیغ بابیت، اين بود كه بدون روبنده سخنرانی و موعظه می‌كرد و چندهمسرى را نكوهيده بود.

قُرّة العین در لغت به معنای «خنکی یا آرامش چشم» و همان «نور چشمی» در زبان پارسی است. شاید برای یک‌دستی در نگارش پارسی بهتر باشد آن را به صورت قرت العین بنویسیم.
نظامی گنجوی در اندرز به پسرش می‌گوید:
ای چارده ساله قره ‌العین -------------- بالغ نظر علوم کونین
آن روز که هفت ساله بودی -------------- چون گل به چمن حواله بودی
و اکنون که به چارده رسیدی ------------ چون سرو بر اوج سرکشیدی
غافل منشین نه وقت بازی است ------------- وقت هنر است و سرفرازی است

غزل مشهور زیر از طاهره است:

گر به تو افتدم نظر، چهره به چهره، رو به رو --------- شرح دهم غم تو را، نکته به نکته، مو به مو
از پی دیدن رخت همچو صبا فتاده‌ام --------- خانه به خانه، در به در، کوچه به کوچه، کو به کو
دور دهان تنگ تو، عارض عنبرین خطت ------- غنچه به غنچه، گل به گل، لاله به لاله، نو به نو
می رود از فراق تو خون دل از دو دیده ام ---- دجله به دجله، یم به یم، چشمه به چشمه، جو به جو
مهر تو را دل حزین بافته بر قماش جان ------- رشته به رشته، نخ به نخ، تار به تار، پو به پو
در دل خویش طاهره، گشت و نجست جز تو را ------ صفحه به صفحه، لا به لا، پرده به پرده، تو به تو

پی نوشت:
دو مقاله درباره‌ی طاهره یافتم با این نشانی:
طاهره قره العین در ویکی‌پدیای پارسی

عشق به هر لحظه ندا مي‌كند