سری «ایده‌ی ایران»

دوشنبه ۹/دی/۱۳۸۷ - ۲۹/دسامبر/۲۰۰۸

در ادامه‌ی مطلب دیروز درباره‌ی پیوستگی تاریخی ایران و خودآگاهی ایرانیان در این باره، اشاره کردم که مجموعه کتابی نیز هست به نام «مینه‌ی ایران» (Idea of Iran) که تاکنون چهار جلد از آن منتشر شده است. ویراستاران این مجموعه خانم وستا سرخوش کورتیس و سارا استورات هستند. دکتر وستا سرخوش و همسرش دکتر جان کورتیس از دست اندرکاران برگزاری نمایشگاه «امپراتوری فراموش شده» در سال ۱۳۸۵ خ/۲۰۰۶ م در موزه‌ی بریتانیا بودند. خانم و آقای کورتیس در ماه گذشته (آذر ۱۳۸۷ خ/ نوامبر ۲۰۰۸ م) جایزه‌ی «ماده‌شیر زرین» را از بنیاد والم (WAALM) دریافت کردند. (ن.ک. فیلم این مراسم بخش خانم سرخوش و آقای کورتیس)

کتاب‌های این مجموعه و مقاله‌های هر یک به شرح زیر است:

- جلد نخست: زایش شاهنشاهی ایران



نام کتاب: Birth of the Persian Empire
صفحه: ۱۹۲
سال انتشار: نوامبر ۲۰۰۵ م/ آذر ۱۳۸۴ خ

عنوان مقاله‌ها:

- Cyrus the Great and the Kingdom of Anshan, D.T. Potts
- An Archaeologist's Approach to Avestan Geography, Frantz Grenet
- The Achaemenids and the Avesta, P.O. Skjaervo
- The Contribution of the Magi, Albert de Jong
- The History of the Idea of Iran, Alireza Shapur Shahbazi
- Iron Age Iran and the Transition to the Achaemenid period, John Curtis

- جلد دوم: دوران اشکانیان



نام کتاب: The Age of the Parthians
صفحه: ۱۹۲
سال انتشار: می ۲۰۰۷ م / اردیبهشت ۱۳۸۶ خ

عنوان مقاله‌ها:

- The Iranian Revival in the Parthian Period, Vesta Sarkhosh Curtis
- Gondophares and the Indo-Parthians, A.D.H. Bivar
- Fars under Seleucids and Parthian Rule, Josef Wiesehofer
- Friend and Foe: the Orient in Rome, Rolf Schneider
- Parthia in China: a Re-examination of the Historical Records, Wang Tao
- The Videvdad: Its Ritual-Mythical Significance, P.O. Skjaervo

- جلد سوم: دوره‌ی ساسانیان



نام کتاب: The Sasanian Era
صفحه: ۲۰۰
سال انتشار: آوریل ۲۰۰۸ م / اردیبهشت ۱۳۸۷ خ

عنوان مقاله‌ها:

- How Pious Was Shapur?!: Religion, Church and Propaganda under the Early Sasanians, Philip G. Kreyenbroeck
- Early Sasanian Coinage, Michael Alram
- Formation and Ideology of the Sasanian State in the Context of Archaeological Evidence, Dietrich Huff
- Kingship in Early Sasanian Iran, Touraj Daryaee
- Image and Identity: Art of the Early Sasanian Dynasty, Prudence O. Harper
- The Sasanians in the East, Nicholas Sims-Williams
- Religion in the Late Sasanian Period, Shaul Shaked
- State and Society in Late Antique Iran, James Howard-Johnston
- Prices and Drachms in the Late Sasanian Period, Philippe Gignoux
- Late Sasanian Society between Orality and Lieracy, Philip Huyse

- جلد چهارم که «طلوع اسلام» (The Rise of Islam) نام دارد قرار است در مارچ ۲۰۰۹ م/ فروردین ۱۳۸۸ خ منتشر شود.

البته یادآور می‌شوم که ایران‌شناس معروف ایتالیایی «گراردو نیولی» (Gherardo Gnoli) نیز در سال ۱۹۸۹ م/ ۱۳۶۸ خ کتابی با همین نام نوشته است که مشخصات آن چنین است:

نام کتاب: مینه‌ی ایران (The idea of Iran)
نویسنده: گراردو نیولی
ناشر: موسسه‌ی ایتالیایی خاور میانه و دور (Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente )
صفحه: ۲۱۵
سال انتشار: ۱۹۸۹ م/ ۱۳۶۸ خ

این کتاب از پنج فصل تشکیل شده است که عبارتند از:

- فصل یکم: آریاییان در غرب ایران
- فصل دوم: آریاییان اوستایی
- فصل سوم: سنت «آریایی» تا پیش از اسکندر بزرگ
- فصل چهارم: سنت «آریایی» در زمان سلوکیان و اشکانیان
- فصل پنجم: ساسانیان و زایش «ایران»

پی‌نوشت:
«مینه» واژه‌ای است پارسی از ساخته‌های دکتر محمد حیدری ملایری در برابر واژه‌ی فرنگی «ایده». مینه با واژه‌های منش و مینو و نیز پسوند «-مان» در واژه‌هایی چون «شادمان»، «پشیمان»، و «پژمان» وابسته است. برای توضیح بیشتر ن.ک «فرهنگ ریشه‌شناختی اخترشناسی و اخترفیزیک» درآیه‌ی idea