سكاها

دوشنبه ٢/مهر/١٣٨۶ - ۲۴/سپتامبر/٢٠٠٧

یکی دیگر از قوم‏های ایرانی سَکاها (Saka) هستند. در سنگ‏نبشته‏های کوروش بزرگ و داریوش بزرگ از آنان به نام سکاهای تیزخود (Tigraxauda) نام برده شده است.


سکای تیزخود - از پارسه یا تخت جمشید

کوروش بزرگ در جنگی با ماساگت‏ها (Massagatae) کشته شد که از سکاها بودند. بعدها داریوش بزرگ آنان را زیر فرمان خود آورد.

تیگره شکل قدیمی تیز یا تیغ است. تگ به معنی تند دویدن نیز از همین ریشه است. و نیز رود تگریز به معنای تند ریز و پرشتاب که در زبان‏های اروپایی به صورت تایگریس (Tigris) و در عربی به صورت دَجلَه درآمده است. تکاور نیز به معنای کسی است که تند واکنش نشان دهد و تند بدود.

گروهی از سکاها در شرق ایران ساکن شدند و جای زندگی آنان سکاستان یا سگستان خوانده شد. بعدها گ به ی تبدیل شده و این نام به شکل سیستان در آمد. به مردم سگستان سگزی نیز گفته می‏شد. در شاهنامه «یل سگزی» به عنوان صفتی برای رستم فراوان به چشم می‏خورد. نام چند تن از شخصیت‏های ایرانی حتا بعد از اسلام نیز سگزی است مانند ابوالفرج سگزی شاعر سیستانی زمان سلطان محمود غزنوی.

گروه دیگری از سکاها در داخل ایران و کومس (عربی شده: قومس) یا سمنان امروزی ساکن شدند. مکان زندگی آنان امروزه سنگسر خوانده می‏شود. اما شکل درست آن سگسر است که خود از سگسار یا سکاسار به معنای محل سکاها گرفته شده است. در دوران اسلامی سگسر به اشتباه سر سگ فهمیده شده و به راس الکلب ترجمه شده بود.

هم چنین نام شهر سقز در استان کردستان ایران در اصل از سکه یا همان سکا گرفته شده است. این گروه از سکاها در زمان حکومت مادها در ایران ساکن شدند.

گروه دیگری از سکاها در لرستان امروزی ساکن شده و به نام ایل سگوند (سکاوند=منسوب به سکا) خوانده می‏شوند. ایل سگوند در ازنا و شمال شرق لرستان ساکن هستند. درباره‏ی ایل سگوند به این مقاله از اردشیر سگوند در کیهان فرهنگی نگاه کنید.