راز پایداری بناهای باستانی ايران

یک‏شنبه ٢٢/بهمن/١٣٨٥-١١/فوریه/٢٠٠٧

امروز داشتم فکر می‏‏کردم به داستان سد سیوند و احتمال نابودی پاسارگاد و تنگه‏ی بلاغی و صدها بنای باستانی ایران که به دست فراموشی سپرده شده‏اند و نه تنها کاری برای حفظ و مرمت آنان نمی‏شود بلکه گاه تلاش فراوانی برای تخریب و نابودسازی آنان نیز می‏شود.

اما چگونه شد که این آثار پس از ورود اسلام به ایران نابود نشدند و همچنان دوام آوردند تا به دست ما رسیدند؟ یکی از زیرکی‏‏ها و هوشیاری‏های ایرانیان در مقابله با تازیان و جلوگیری از نابودی فرهنگ‏شان به دست تازیان و بازماندگان ایران‏ستیزشان به اصطلاح عامیانه «شیره مالیدن» سر آنهاست. چگونه؟ مثلا برای حفظ نوروز باستانی حدیثی ساختند که خدا در این روز حضرت آدم را آفرید. یا حضرت علی در چنین روزی به خلافت رسید.

در مورد همین پاسارگاد و آرامگاه کوروش بزرگ به مسلمانان گفته شد که اینجا مزار مادر حضرت سلیمان پیامبر است! و به همین خاطر کاری با این بنا نداشتند. این بنا تا سده‏ی پیش بیشتر به «مشهد مادر سلیمان» معروف بود. اما از زمانی که مسلمانان متعصب و دشمنان هرچه متعلق به ایران پیش از اسلام باشد فهمیده‏اند که اینجا آرامگاه کوروش است همواره برای نابودی و ویرانی آن تلاش کرده‏اند. نه تنها پاسارگاد بلکه پارسه‏گرد (پرسپولیس یا تخت جمشید) و هر بنای دیگر.

نمونه‏ی دیگر جایی است که هنوز به نام قبر دانیال نبی در شهر شوش شناخته می‏شود. شنیده‏ام که آنجا نیز گور بهرام شاه ساسانی است که ایرانیان برای حفظ آن به تازیان گفتند که اینجا قبر یکی از پیامبران شماست و آنان نیز از سر نابودی آن گذشتند.

و باز نمونه‏ی دیگری از این گونه تلاش‏های ایرانیان برای حفظ آثار فرهنگی، پس از به قدرت رسیدن صفویان متعصب بود. آنان هر شاعری که شیعه نبود آثارش را نابود می‏کردند. به همین خاطر عاشقان فرهنگ ایران در دیوان حافظ و دیگران شعرهایی در مدح امامان شیعه مانند حضرت علی و امام رضا و دیگران افزودند و باعث شدند که این آثار کمتر در خطر نابودی قرار گیرند.

برای نجات پاسارگاد شاید بهتر باشد به جای طومار امضا کردن و دادخواست از مجامع فرهنگی و میان‏کشوری (بین‏المللی)، یک نفر بیاید حدیثی، روایتی یا خواب‏نمایی پیدا کند که اینجا به نوعی به اسلام و امامان شیعه یا پیامبران بنی‏اسراییل وابسته است! مثلا اینجا نه آرامگاه کوروش بلکه مزار «قریش» از نیاکان پیامبر اسلام است. آن گاه نه تنها سد سیوند آبگیری نمی‏شود بلکه شاید گنبد و بارگاهی نیز از طلا بر آرامگاه کوروش ساخته و زیارت‏نامه نیز تهیه شود!