معرفی کتاب: شکست اسلام سیاسی - اولیویه روآ

پنج‌شنبه ١٢/دی/١٣٩٨ - ٢/ژانویه/٢٠١٩

همان طور که می‌دانید چند سالی است که به دلیل‌های کاری و شخصی، فعالیت من در این وبلاگ کاهش یافته است. اما در این مدت جستارهای زیادی به صورت چرکنویس (draft) آماده کرده بودم که قصد داشتم پس از پایان ویرایش کامل، آنها را منتشر کنم. از این رو، در روزها و ماه‌های آینده می‌کوشم که بسیاری از آنها را ویراسته و آماده‌ی پخش و خواندن کنم.

امروز می‌خواهم کتابی را معرفی کنم که شاید شش سال پیش خواندم. البته این کتاب در همان زمان هم دیگر قدیمی شده بود زیرا نزدیک بیست سال پیش نوشته شده است اما بسیاری از داده‌ها و نظرها و تحلیل‌های آن همچنان روزآمد و درست اند.

«اولیویه روآ» (Olivier Roy، زاده‌ی ١٩۴٩ م. / ١٣٢٨ خ.) پژوهشگری اهل فرانسه است که مدرک کارشناسی (لیسانس) خود را در رشته‌ی فلسفه و کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) را در زبان پارسی (به سال ١٩٧٢ م. / ١٣۵١ خ.) از «موسسه‌ی ملی زبان‌ها و تمدن‌های خاوری» (Institut national des langues et civilisations orientales یا به صورت سرنام «اینالکو» = INALCO) دریافت کرد. وی درجه‌ی دکتری خود را در «فلسفه‌ی سیاسی» به سال ١٩٩۶ م. / ١٣٧۵ خ. دریافت کرده است.

روآ در سال ١٩٨٨ م. / ١٣۶٧ خ. در افغانستان بوده است و کتابی درباره‌ی افغانستان دارد به نام «افغانستان: اسلام و سیاست نوین‌شدگی» (L'Afghanistan: islam et modernité politique - 1985).


اولیویه روآ در سال ١٩٩٢ م. / ١٣٧١ خ. کتابی نوشته است به نام «شکست اسلام سیاسی» که دو سال پس از آن به زبان انگلیسی ترجمه شده است:


طرح جلد در سال ١٩٩۴
نام کتاب: شکست اسلام سیاسی (The Failure of Political Islam)
نویسنده: اولیویه روآ (livier Roy)
ناشر اصلی: انتشارات آستانه (Edition du Seuil)
سال نشر: ١٩٩٢ م. / ١٣٧١ خ.
ناشر متن انگلیسی: انتشارات دانشگاه هاروارد
سال نشر متن انگلیسی: ١٩٩۴ م. / ١٣٧٣ خ.
ترجمه از انگلیسی: کارول وُلک (Carol Volk)
تعداد صفحه: ٢٣٨


طرح جلد در سال ١٩٩۶

فهرست کتاب چنین است:

پیشگفتار
درآمد

فصل ١: اسلام و سیاست: از تَراداد (سُنت) تا اصلاحگرایی
فصل ٢: مفهوم‌های اسلامگرایی
فصل ٣: جامعه‌شناسی اسلامگرایی
فصل ۴: بن‌بست‌های ایدئولوژی اسلامگرایی
فصل ۵: نوبنیادگرایی: از اِخوان المُسلمین (برادری مسلمانان) تا جبهه‌ی آزادیبخش الجزایر
فصل ۶: نواندیشان اسلامگرا
فصل ٧: زمین‌راهبرد (ژئواستراتژِی) اسلامگرایی: دولت‌ها و شبکه‌ها
فصل ٨: اقتصاد اسلامی: در میان توهّم و خطابه
فصل ٩: افغانستان: جهاد و جامعه‌ی تَرادادی (سُنتی)
فصل ١٠: ایران: شیعه‌گرایی و انقلاب
فصل ١١: عامل شیعی در سیاست خارجی ایران

نتیجه‌گیری: منطقه‌های خاکستری فردا
یادداشت‌ها

کتاب خیلی جالبی است. اما به دلیل‌هایی که روشن است هنوز در ایران به فارسی ترجمه نشده است. باید به یاد داشته باشیم که در سال ١٩٩٢ م. / ١٣٧١ خ. هنوز گروه بنیادگرای طالبان چندان مطرح نشده بودند و جهان با وحشی‌گری و تعصب و شیوه‌ی بدوی و خشن آنان آشنا نشده بود، و مسلماً گروه ارتجاعی، وحشی، درنده و دَدمنش «داعش» [=دولت اسلامی عراق و شام] هنوز به وجود نیامده بود. روآ به اِخوان المسلمین و جبهه‌ی آزادیبخش الجزایر و دیگر گروه‌های اسلامگرا و بنیادگرای اسلامی (از جمله به حکومت جمهوری اسلامی ایران) پرداخته است.

پس از این کتاب، اولیویه روآ چند کتاب دیگر در همین زمینه نوشته است:

- تبارشناسی اسلامگرایی؛ سال ١٩٩۵ م. / ١٣٧۴ خ.
Généalogie de l'islamisme
Hachette

- ایران: چه گونه انقلابی دینی روی داد؟ فرهاد خسروخاور، اولیویه روآ؛ سال ١٩٩۵ م. / ١٣٧۴ خ.
Khosrokhavar, Farhad; Roy, Olivier. Iran: comment sortir d'une révolution religieuse
Edition du Seuil

- آسیای میانه‌ی نو: آفرینش ملت‌ها، سال ٢٠٠٠ م. / ١٣٧٩ خ.
The New Central Asia: The Creation of Nations.
I.B.Tauris

- توهم‌های یازدهم سپتامبر: بحث راهبردی در برابر تروریسم، سال ٢٠٠٢ م. / ١٣٨١ خ.
Les illusions du 11 septembre: le débat stratégique face au terrorisme
Edition du Seuil

- شبکه‌های اسلامگرا: ارتباط افغانستان و پاکستان؛ مریم ابوذهاب، اولیویه روآ، سال ٢٠٠۴ م. / ١٣٨٢ خ.
Zahab, Mariam Abou; Roy, Olivier. Islamist Networks: The Afghan-Pakistan Connection.
Columbia University Press

- «اسلام جهانی شده: در جست‌وجوی امت جدید»، به سال ٢٠٠۴ م. / ١٣٨٣ خ.
Globalised Islam: The Search for a New Ummah

این کتاب با نام کوتاه شده‌ی «اسلام جهانی شده» در ایران ترجمه و چاپ شده است.

اسلام جهانی شده؛ ترجمه حسن فرشتیان؛ ‏بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)‏‫؛ ۱۳۸۷ خ.

- رویارویی سکولاریسم (گیان‌باوری) و اسلام؛ سال ٢٠٠٧ م. / ١٣٨۶ خ.
Secularism Confronts Islam.
Columbia University Press
(گیان‌باوری پیشنهاد دکتر محمد حیدری ملایری است)

- جهل مقدس: زمان دین جدا شده از فرهنگ؛ سال ٢٠١٣ م. / ١٣٩٢ خ.
La Sainte Ignorance: Le temps de la religion sans culture.
Edition du Seuil

ترجمه‌ی انگلیسی: Holy Ignorance: When Religion and Culture Part Ways (جهل مقدس: وقتی دین و فرهنگ راهشان از هم جدا می‌شود)
به سال ٢٠١۴ م. / ١٣٩٣ خ.

این کتاب هم با مشخصات زیر به پارسی ترجمه و در ایران منتشر شده است:

جهل مقدس (زمانِ دینِ بدون فرهنگ)؛ عبداله ناصری طاهری، سمیه سادات طباطبایی؛ ‏انتشارات مروارید‏‫‬؛ ۱۳۹۶ خ.

- جهاد و مرگ: کشش جهانی برای دولت اسلامی؛ سال ٢٠١٧ م. / ١٣٩۶ خ.
Jihad and Death: The Global Appeal of Islamic State
Hurst Publishers