طفیلی و خرافه

یک‌شنبه ۹/دی/۱۳۸۶ - ۳۰/دسامبر/۲۰۰۷

طفیلی
«طفیل» (به معنای طفل کوچک) نام «طفیل پسر زلال کوفی» بود که هر گاه گروهی از مردم به مهمانی می رفتند، ناخوانده همراه آنان به مهمانی می رفت. از این رو در فرهنگ عربی طفیل به معنای ناخوانده بود.

خیام گوید:
قانع به یک استخوان چو کرکس بودن ------------- به زان که طفیل خوان ناکس بودن
با نان جویین خود حقا که به است -------------- کالوده به پالوده‌ی هر خس بودن

[یعنی اگر نان جوی خود را بخوری بهتر است تا پالوده‌ی مردم پست را بخوری و خود را آلوده کنی.]

انوری ابیوردی گوید:
جاوید از امتلا چو قناعت شود نیاز --------- گر یک رهش طفیل برد میهمان تو
یعنی اگر یک بار طفیل، نیاز را به میهمانی تو برد جاویدانه از قناعت پر می‌شود.

و یا جامی در داستان لاک پشت و مرغابی‌ها می‌گوید:
میل سفر کرد به میل بطان ------------ مرغ هوا گشت طفیل بطان

حافظ می گوید:
طفیل هستی عشق اند آدمی و پری ------------------- ارادتی بنما تا سعادتی ببری
جهان فانی و باقی، فدای شاهد و ساقی ------------ که سلطانی عالم را طفیل عشق می‌بینم

اما امروزه به شکل طفیلی درآمده است و به معنای انگل و سربار است.

خرافه
«خرافه» نیز نام شخص عربی بود که ادعا می‌کرد که جنیان و پریان او را دزدیده و به میان خود برده‌اند و او زمانی در میان آنان زندگی کرده است. اما مردم داستان‌های او را باور نمی‌کردند و از آن پس به هرچه که باورنکردنی بودند می‌گفتند "هذا حدیث خرافه": یعنی این از داستان‌های خرافه است. از آن پس، خرافه به باورهای سست و بی‌بنیان گفته می‌شود.

خرافه در فرهنگ دهخدا.

حافظ می گوید:
خیز تا خرقه ی صوفی به خرابات بریم ---------------- شطح و طامات به بازار خرافات بریم

ساقی بیا که شد قدح لاله پر ز می --------------- طامات تا به چند؟ و خرافات تا به کی؟