موزه‌ی هرمیتاژ و آثار ایرانی

پنج‌شنبه ۲۱/امرداد/۱۳۸۹ - ۱۲/آگوست/۲۰۱۰

می‌دانیم که راه معروف به «جاده‌ی ابریشم» در واقع بیش از یک راه بود و گاه از اصطلاح درست‌تر «جاده‌های ابریشم» استفاده می‌شود. راه‌های زمینی از چین آغاز می‌شدند و پس از گذشتن از منطقه‌های ایرانی‌نشین (فرغانه و سغد و خوارزم و..) و زیر فرمان ایران در دوران اشکانیان و ساسانیان در نهایت به اروپا و سرزمین‌های زیر فرمان روم می‌رسیدند.

در دوران نوین و از سده‌های هژدهم میلادی به بعد، بیشتر این سرزمین‌ها زیر فرمان روسیه‌ی تزاری و سپس روسیه‌ی شوروی درآمدند. موزه‌ی دولتی هرمیتاژ (The State Hermitage) در روسیه یکی از موزه‌های مشهور و بزرگ جهان است که به خاطر همین کنترل روسیه بر راه‌های زمینی ابریشم پر است از آثار به جا مانده از دوران‌های مهم تاریخ ایران و فرهنگ قوم‌های ایرانی ساکن بر کنار این راه‌ها و درگیر در تجارت ابریشم.

موزه‌ی هرمیتاژ در سال ۱۷۶۸ در زمان کاترین (ایکاترینا) بزرگ، امپراتور روسیه‌ی تزاری، در شهر سن پیترزبورگ پی افکنده شد و هم اکنون دارای نزدیک ۳ میلیون قطعه اثر هنری و باستان‌شناختی است. از این سه میلیون شی ۷۳۷ هزار قطعه باستان‌شناختی و یک میلیون و صد هزار قطعه سکه هستند. (آمار دقیق در این صفحه موزه).

این صفحه در دانشگاه ایالت واشنگتن امریکا ویژه‌ی موزه‌های مربوط به جاده‌ی ابریشم است و این صفحه به موزه‌ی دولتی هرمیتاژ می‌پردازد. خوبی این صفحه در دانشگاه واشنگتن آن است که بر پایه‌ی منطقه‌ی جغرافیایی آثار موزه‌ی هرمیتاژ را دسته‌بندی کرده و در هر بخش فهرست به نسبت کاملی از آثار آن منطقه به همراه تصویر و توضیح آنها داده است که پیدا کردن آنها در خود موزه‌ی هرمیتاژ زمان زیادی می‌خواهد.

یکی از گردایه(کلکسیون)های موزه‌ی هرمیتاژ به گردایه‌ی اسمیرنُف مشهور است و آثار فراوانی از دوران ساسانیان را دربردارد. در زیر چند نمونه از آنها را می‌آورم و علاقه‌مندان را به نشانی‌های یاد شده در بالا در دانشگاه واشنگتن راهنمایی می‌کنم:


بهرام پنجم (بهرام گور) و همدمش به نام آزاده در شکار


ساعت خسرو یکم (انوشه‌روان=انوشیروان)


بزم شاهانه با خوانسالاران و رامشگران (نوازندگان)


تُنگ با زن پایکوب (رقصنده)


کوزه‌ی سیمین با نقشی شبیه درگاه کاخ داریوش که می‌تواند نشانی از آگاهی ساسانیان از سنت هنری نیاکان هخامنشی باشد.

برای دیدن تصویر با اندازه‌ی بزرگتر روی آنها کلیک کنید. و البته تصویرهای فراوان در نشانی‌های داده شده در بالا یافت می‌شوند.