رقم‏ها

دوشنبه ۱۷/اردیبهشت/۱۳۸۶ - ۷/می/۲۰۰۷

رقم‏هایی که امروزه به کار می‏بریم (١، ٢، ٣، ۴، ۵، ۶، ۷، ٨، ٩) و دستگاه عددنویسی مکانی دهدهی (یکان، دهگان، صدگان و ..) از اختراع و نوآوری‏های ریاضی‏دانان هند است و در زمان ساسانیان به ایران آورده شد. این رقم‏ها در زبان پارسی به نام رقم‏های هندی شناخته می‏شوند.

تازیان (عرب‏ها) پس از گشودن ایران با این دستگاه و رقم‏ها آشنا شدند. اروپاییان از رقم‏های رومی (I V X L C M) استفاده می‏کردند و دستگاه مکانی را نمی‏شناختند.

تا این که با ترجمه‏ی کتاب‏های دانشمندان شرقی که بیشتر به عربی نوشته می‏شد با این دو پدیده آشنا شدند. از این رو هنوز در زبان‏های اروپایی به این رقم‏ها، رقم‏های عربی (در انگلیسی: Arabic numerals و در فرانسه: les chiffres arabs) می‏گویند.

اروپاییان رقم‏های صفر، یک و نه را به همان شکل نگه داشتند. دو و هفت را نود درجه چرخاندند و دیگر رقم‌ها را هم کمی تغییر دادند.

تصویر زیر از سایت بریتانیکا این تحول را نشان می‏دهد.



این هم تحول این رقم‏ها بعد از ورود به اروپا تا قرن نوزدهم: