پنج شنبه ۹/دی ماه/۱۳۸۹ - ۳۰/دسامبر/۲۰۱۰
من قصد ندارم درباره‌ی موضوع‌های دینی و مذهبی چیزی بنویسم اما به تازگی نظرم به مطلبی جلب شد درباره‌ی نبرد کربلا و واقعه‌ی عاشورا و ربط داده شدن آن به رخدادی در کتاب تاریخ آنگلوساکسون. 
کتاب «سالنامه‌ی آنگلوساکسون» (Anglo-Saxon Chronicle) در سده‌ی نهم میلادی در زمان آلفرد بزرگ از شاهان انگلستان نوشته شده است و رخدادهای مربوط به انگلستان از سال ۶۰ میلادی (دوران فرمانروایی رومیان بر بریتانیا) تا سال ۱۱۵۶ م. (زمان گشوده شدن انگلستان به دست نُرمن‌ها) را در بر می‌گیرد. اصل این کتاب شامل ۶۴ برگه (folio) یا ۱۲۸ صفحه است و به زبان انگلیسی کهن (Old English) در طی دوره‌های طولانی نوشته شده است. در آن برای هر سال یک جمله و گاه یک بند (پاراگراف) تا یک صفحه نوشته شده و از مهم‌ترین رخدادهای آن سال خلاصه‌ای گفته شده است.
این کتاب نخستین بار در سال ۱۶۴۴ م. در کمبریج چاپ شد. نخستین ویراست علمی و انتقادی آن را پدر جیمز اینگرام (Reverend James Ingram) در سال ۱۸۲۳ م. منتشر کرد و علاقه به آن در دهه‌ی ۱۹۸۰ م./ ۱۳۶۰ خ. شدت یافت. به تازگی نیز چاپ‌هایی از آن پخش شده است. آگاهی بیشتر درباره‌ی آن را می‌توانید در این نشانی ببینید. و متن کتاب در بخش «کتاب‌های گوگل» در دسترس است.
اما طبق مطلبی که در سایت‌های مختلف منتشر شده و از راه رایانامه دست به دست می‌گردد در سخنرانی خواهر امام حسین در کوفه از خون باریدن آسمان در رخداد عاشورا یاد شده است و سپس در کتاب تاریخ آنگلوساکسون سالی پیدا شده که در آن از آسمان خون باریده شده است.
گذشته از این که اصطلاح «خون باریدن آسمان» در سخنرانی مزبور عبارتی است که در فن بیان بدان «استعاره» گفته می‌شود و لزوماً به معنای لفظی کلمه نیست، در این برابریابی یک اشتباه تاریخی نیز وجود دارد و آن این که رخداد عاشورا در تاریخ دهم محرم سال ۶۱ هجری قمری برابر با دهم اکتبر سال ۶۸۰ میلادی (در تقویم یولی یا Julian) یعنی در ماه آذر و فصل پاییز در نزدیکی رود فرات روی داده است. اما در تاریخ آنگلوساکسون سال خون باریدن آسمان ۶۸۵ میلادی یاد شده است و هیج روز و ماهی نیز آورده نشده است. درباره‌ی باران خون در انگلستان اطلاع بیشتری داده نشده است اما نمی‌توان پذیرفت که پنج سال طول کشیده تا آسمان بریتانیا از رخداد سرزمین کربلا خبردار شده باشد. در ضمن در تاریخ آنگلوساکسون از تبدیل شدن شیر و کره به خون نیز سخن رفته است و این موضوع در سخنرانی زینب کبری نیامده است.
حتا اگر خون باریدن آسمان را هم به همین معنای لفظی بپذیریم، به نظر من زیبنده‌ی مسلمانان و شیعیان نیست که برای تایید باورهای دینی خود به هر منبعی دست یازند. اگر در این کتاب «سالنامه‌ی آنگلوساکسون» مطلبی منفی درباره‌ی دین اسلام آمده بود باز هم حاضر بودیم آن را برای تایید خون باریدن در روز عاشورا بپذیریم؟ برخی برای تایید بزرگی و اهمیت شاعران و کتاب‌های ایرانی از نویسندگان فرنگی نقل قول می‌کنند و تایید فرنگیان را نشانه‌ی درستی باور خود می‌دانند. اما آیا این قدر خودباوری و اعتماد به نفس ما پایین آمده است که حتا برای باورهای دینی‌مان هم باید از منبع‌های انگلیسی و فرانسوی تایید بیاوریم تا دیگران باورمان کنند؟ آیا همان منبع‌های شیعه و سنی که واقعه‌ی خون باریدن آسمان در آنها آمده است برایمان کافی نیست؟
2 نظر:
با درود
آقای مفرد کهلان, در یکی از نوشته هایشان اشاره کرده اند به این که عمومیت یافتن عزاداری عاشورا در ایران, در واقع به عزاداری ایرانیان برای شکست سپاه یزدگرد باز می گردد که در آن جمعیتی بزرگ و در آن میانه رستم فرخزاد, سردار سپاه ایران کشته شدند. به برآورد ایشان آن واقعه نیز از نظر زمان وقوع در روز چهارم محرم (از حافظه نقل می کنم) روی داده بوده است. خواستم نظر شما را هم بدانم
. پاینده باشید
درود
من در این باره چیزی نخوانده‌ام. آیا آقای مفرد کهلان سندی هم برای این پیشنهاد به دست داده است؟
تا آنجا که من می‌دانم برخی از آیین‌های سوگواری امروز ما ایرانیان به سوگ سیاوش (سیاوشان = سووشون) برمی‌گردد.
نبرد قادسیه هم در ماه شوال بوده است نه محرم.
با سپاس
شهربراز
Post a Comment