واژه‌شناسی: کاپشن و کاپوچینو و سویی شرت!؟

آدینه ٢٢/آبان/١٣٩۴ - ١٣/نوامبر/٢٠١۵

واژه‌ی «کاپشن» در پارسی (که معمولا kāpšan و گاهی هم kāpušan تلفظ می‌شود) از روسی kapyushon (به خط روسی: капюшон) آمده که خودش از capuchin (تلفظ: کاپوشَن) در فرانسه‌ای آمده و آن هم از cappuccine (کاپّوچینه) در ایتالیایی آمده است. خود cappuccine که جمع cappuccino است به معنای «کلاهدار» است و نام فرقه‌ای از راهبان کاتولیک است که در حدود سال ١۵٢٠ م. / ٩٢۶ ق. / ٨٩٩ خ. بنیانگذاری شد. نام این فرقه را در انگلیسی به صورت Capuchin می‌نویسند.


راهب کاپوچینو

همان گونه که راهبان کاپوچینو تنها موهای دور سرشان را نگه می‌داشتند، چون نوعی قهوه‌ی هم دورش قهوه‌ای رنگ بود و وسطش کف و سپید، نام آن را قهوه‌ی کاپوچینو () گذاشته‌اند.


قهوه‌ی کاپوچینو

در زبان روسی منظور از کاپوشن، بالاپوشی کلاهداری است که راهبان کاپوچینو داشتند و همان است که امروزه در انگلیسی گفتاری hoodie و در انگلیسی رسمی hooded sweater می‌گویند.


آنچه ما امروزه در پارسی کاپشن می‌نامیم در انگلیسی jacket و در فرانسه‌ای manteau می‌گویند.

البته امروزه در پارسی، واژه‌های ژاکت و مانتو معناهای دیگری گرفته‌اند. به نظر می‌رسد این روزها حتا ژاکت هم با sweatshirt جایگزین شده است البته برخی ایرانیان نمی‌دانم به چه دلیلی آن را به جای «سوئت‌شرت» «سویی شرت» می‌گویند!!!



البته، از نظر مفهومی jacket انگلیسی = manteau فرانسه‌ای = روپوش پارسی. و به نظر من این هم به خاطر همان نظر عجیب غریبی است که برخی ایرانیان همواره در توجیه وام‌گیری بی دلیل واژگان بیگانه مطرح می‌کنند، یعنی: «نه، manteau با روپوش فرق دارد!»