فرنگ و فرانسه

محمد قوچاني روزنامه‏نگار خوبي اه ولي كاش يه كم بيشتر در مورد نوشته‏هاش تحقيق مي‏كرد.
مثلا در سرمقاله‏ي روزنامه‏ي شرق در ١٩/فروردين/١٣٨٣
١) به اشتباه فكر كرده كه در فارسي به اين خاطر به اروپا مي‏گند فرنگ كه اولين بار ايراني‏ها در زمان قاجار به فرانسه رفتند و از اون به بعد اسم اروپا شد فرنگ يعني شكل ديگري از فرنس (France).
ولي سابقه‏ي كلمه‏ي فرنگ خيلي خيلي بيشتر از زمان قاجار اه. اقلا ٧٠٠ سال پيش در ديوان شمس و مثنوي مولانا و به خصوص نوشته‏هاي سعدي اين كلمه هست. سعدي در اون حكايت گلستان كه داستان زن گرفتنش رو تعريف مي‏كنه مي‏گه در شام مرا به اسيري به فرنگ بردند و در كار گل بودم. بعد يكي از آشنايان سعدي مي‏بيندش و پول مي‏ده آزادش مي‏كنند. بعد هم دختر خودش را به سعدي داد. زن سركوفت مي‏زده كه تو هماني هست كه پدرم تو را به چند دينار از قيد فرنگ آزاد كرد. سعدي هم در جواب مي‏گه آري و به اسيري تو درآورد! D:
يا در بوستان: كسي گفتش اي يار شوريده رنگ ---- تو هرگز غزا كرده‏اي در فرنگ؟
و در يك رباعي از سعدي: در قيد فرنگ، ‌غل به گردن ديدن --- به زان كه به جاي دوست، دشمن ديدن.
خلاصه اين كه فرنگ از قديم در زبان فارسي بوده و ربطي به زمان قاجار و افسون شدگي ايرانيان در مقابل اروپا نداره.
در واقع تاريخ اين كلمه در زبان فارسي فكر كنم به قرن ٨ ميلادي برمي‏گرده كه كارل يا چارلز بزرگ (Carolus Magnus - متولد ٧٤٢ ميلادي) كه با اسم فرانسوي‏اش يعني شارلماني (Charlemagne) معروف اه و شاه فرانك‏ها (Franks) بود شد امپراتور اروپا. تا سال ٢٠٠٢ (يعني ٢ سال پيش) هم واحد پول فرانسه، فرانك (franc) بود. مثل افغانستان كه واحد پولشون افغاني اه. يعني كلمه‏ي ”فرانس“ (و صفت اون يعني ”فرانسه“ français) هم مثل ”فرنگ“ از ”فرانك“ گرفته شده.
٢) علت مهاجرت اروپاييان به قاره‏ي امريكا رو بيشتر مذهبي نشون داده. در حالي كه دلايل اقتصادي (زمين رايگان و زياد، طبيعت دست نخورده، محصولات كشاورزي متنوع، سيب زميني و ذرت كه اروپا رو از گرسنگي نجات داد و ...) خيلي مهم‏تر بودند.
٣) مهاجران اوليه‏ي امريكا بيشتر پروتستان بودند نه كاتوليك. در واقع پروتستان‏ها از دست كاتوليك‏ها در رفتند نه برعكس. WASPها كه شكل‏دهنده‏ي امريكا بودند يعني White Anglo-Saxon Protestant انگلوساكسون سفيد پروتستان.
٤) جريان ممنوع شدن روسري در فرانسه رو يك طرفه ديده. جريان روسري در فرانسه براي دختران مدرسه‏اي اه نه براي همه. و تازه نه همه نوع روسري. بلكه روسري‏هاي عربي (به سبك عربستان) به خاطر اين كه اين نوع روسري جنبه‏ي سياسي و بنيادگرايي اسلامي پيدا كرده.
براي اطلاعات بيشتر در مورد منع روسري در فرانسه اين مقاله را در سايت ايران امروز بخونيد.